โคมแปดเหลี่ยมไทใหญ่ -Tai Yai Octagonal Lantern

โคมแปดเหลี่ยมไทใหญ่ หรือที่รู้จักในชื่อ “โคมพราตรา” คือหนึ่งในงานหัตถกรรมพื้นบ้านที่เปี่ยมด้วยเอกลักษณ์และคุณค่าทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่ ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีรากเหง้าในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนและบางส่วนของภาคเหนือของประเทศไทย ศิลปะการประดิษฐ์โคมชนิดนี้ไม่ใช่เพียงการสร้างสิ่งของเพื่อการใช้งาน หากแต่เป็นการถ่ายทอดโลกทัศน์ วิถีชีวิต ความเชื่อ และจิตวิญญาณของชุมชนไทใหญ่ ที่หล่อหลอมผ่านกาลเวลาจนกลายเป็นรูปธรรมที่จับต้องได้ ผ่านแสง สี และโครงสร้างที่มีความหมายลึกซึ้งรูปทรงแปดเหลี่ยมของโคมพราตราไม่ได้เป็นเพียงแค่การออกแบบที่น่ามอง หากแต่แฝงไปด้วยความหมายเชิงสัญลักษณ์อันลึกซึ้ง เช่น ความสมดุล ความสมบูรณ์ และความเชื่อมโยงระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ซึ่งเป็นแนวคิดสำคัญในวิถีชีวิตของชาวไทใหญ่ ที่ให้คุณค่าแก่ความกลมกลืน ความเคารพต่อผืนดิน สายน้ำ และแสงสว่างจากธรรมชาติ แสงจากโคมจึงมิใช่แค่แสงสว่างทางกาย หากแต่เป็น “แสงแห่งธรรม” ที่ชี้นำจิตใจสู่ความสงบ ปัญญา และการมีสติ โคมพราตราถูกนำมาใช้ในงานเทศกาลและพิธีกรรมสำคัญหลายโอกาส เช่น เทศกาลออกพรรษา เทศกาลลอยกระทง และพิธีถวายเครื่องสักการะแด่บรรพบุรุษ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวันสำคัญทางพุทธศาสนา ซึ่งโคมจะเปล่งแสงนวลละมุนท่ามกลางความมืดมิด สื่อถึงการส่องนำชีวิตไปในทางที่ดีงาม เป็นการแสดงความเคารพต่อธรรมะ พระพุทธเจ้า และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของชาวไทใหญ่ อีกทั้งยังสร้างบรรยากาศแห่งศรัทธาที่เปี่ยมด้วยความงามทั้งทางสายตาและจิตใจ

กระบวนการผลิตโคมพราตราเริ่มจากการคัดเลือกไม้ไผ่คุณภาพดีที่มีความยืดหยุ่นสูงและทนทาน ช่างฝีมือจะนำไม้ไผ่มาผ่าเป็นเส้นบาง แล้วประกอบขึ้นเป็นโครงรูปทรงแปดเหลี่ยมอย่างแม่นยำ ซึ่งต้องอาศัยประสบการณ์ ความประณีต และความเข้าใจในโครงสร้างแบบดั้งเดิม โครงที่ได้จะมีความแข็งแรงแต่ยังคงน้ำหนักเบา เหมาะแก่การใช้งานทั้งแบบแขวนและตั้งโต๊ะ จากนั้นนำกระดาษสาหรือผ้าบางคุณภาพดีที่ผ่านการคัดสรรมาอย่างพิถีพิถันมาหุ้มลงบนโครงไม้ กระดาษหรือผ้าเหล่านี้มักมีสีสันที่สื่อความหมายเฉพาะ เช่น สีแดงแทนความเจริญรุ่งเรือง สีเหลืองแทนแสงสว่างแห่งปัญญา สีเขียวสื่อถึงธรรมชาติและความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งช่วยเสริมพลังบวกให้แก่พื้นที่ที่โคมตั้งอยู่

โคมแต่ละชิ้นยังได้รับการตกแต่งเพิ่มเติมด้วยลวดลายประณีตที่ตัดจากกระดาษสีทอง หรือใช้เทคนิคฉลุแบบดั้งเดิม แรงบันดาลใจในการออกแบบลวดลายเหล่านี้มาจากธรรมชาติและสัญลักษณ์ในพุทธศิลป์ เช่น ลายดอกบัวที่สื่อถึงความบริสุทธิ์ พญานาคที่เป็นสัญลักษณ์ของการปกป้อง และลายแสงพระอาทิตย์ที่เปรียบเสมือนพลังแห่งการตื่นรู้ รายละเอียดเหล่านี้ไม่เพียงเพิ่มความงดงามในเชิงสุนทรียะ แต่ยังเติมเต็มเรื่องราวและความหมายให้กับโคมแต่ละใบอย่างลึกซึ้งในโลกปัจจุบันที่การออกแบบตกแต่งภายในให้ความสำคัญกับอัตลักษณ์และความอบอุ่นในพื้นที่อยู่อาศัย โคมแปดเหลี่ยมไทใหญ่จึงได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในฐานะของตกแต่งที่ผสมผสานความเป็นศิลป์พื้นบ้านกับความร่วมสมัยได้อย่างลงตัว ไม่ว่าจะใช้ประดับบ้าน รีสอร์ต ร้านอาหาร หรือโรงแรม โคมพราตราล้วนสามารถเติมเต็มบรรยากาศให้ดูมีเสน่ห์ อ่อนโยน และอบอุ่นได้อย่างน่าประทับใจ นอกจากนี้ ยังเหมาะอย่างยิ่งสำหรับเป็นของขวัญ ของฝาก หรือของที่ระลึกที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมและจิตใจ ที่สำคัญ ผลิตภัณฑ์นี้ยังเป็นผลงานจากฝีมือของกลุ่มช่างท้องถิ่น “เสน่ห์โคมไต” จากชุมชนบ้านปางล้อ ตำบลจองคำ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นกลุ่มผลิตภัณฑ์ชุมชนที่เกิดจากการรวมตัวของคนในพื้นที่ที่มีใจรักศิลปะพื้นบ้าน ร่วมกันสืบสานภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้สามารถตอบโจทย์ความต้องการของผู้คนในยุคปัจจุบันได้อย่างสร้างสรรค์ การสนับสนุนผลิตภัณฑ์โคมพราตราจึงไม่ใช่เพียงการเลือกซื้อของตกแต่งที่มีเอกลักษณ์ แต่ยังเป็นการมีส่วนร่วมในการรักษาศิลปะท้องถิ่น ส่งเสริมอาชีพในชุมชน และเชื่อมโยงผู้คนกับรากเหง้าวัฒนธรรมที่กำลังถูกหลงลืม

ผลิตโดย: กลุ่มเสน่ห์โคมไตชุมชนปางล้อ ตำบลจองคำ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน

โทรศัพท์: 095-936-9568, 085-618-0789

Facebook: กลุ่มเสน่ห์โคมไต